de politieke wereld
Blog door Reinier van Hoffen, lid ChristenUnie, woonachtig in Ede, Gelderland
Eergisteren gaf oud-minister Pronk op zijn weblog te kennen zijn lidmaatschap van de PvdA op te geven omdat hij daar niet langer de kernwaarden van de sociaaldemocratie in aantrof. Met name de huidige besluitvorming rond ontwikkelingssamenwerking en het vreemdelingenbeleid zijn volgens Pronk belangrijke indicaties dat de PvdA haar sociaaldemocratische wortels verloochent. Vervolgens brak op twitter (#PRONK) een ware litanie uit van mensen die weinig respect tonen voor deze keuze. Los van de persoonlijke afwegingen van Pronk en de impact op zijn partij, dringt de vraag zich op of de onderliggende analyse van Pronk klopt dat kernwaarden niet langer leidend zijn in de politiek en vervangen zijn door een pragmatische uitruilpolitiek. Pragmatici als verbinders Onlangs las ik weer eens een artikel over de typering van diverse generaties. De generatie die nu aan het roer staat is de pragmatische generatie. Zij heeft zich nog laten inspireren door de ideologie van haar voorgangers maar wordt er niet meer door beheerst. Tegelijkertijd is deze generatie onvoldoende in staat zich te handhaven in de wereld waarin de nieuwe media het over hebben genomen van de opiniepagina's van kranten. De geïnterviewde is niet langer de opinieleider, maar een vertegenwoordiger van een van de vele meningen. Het is een situatie waarin de waarheid bestaat uit een veelheid aan meningen die niet langer gestaafd hoeven te worden door feiten. Wat overblijft is een pragmatische insteek van verbinden van 'gelijkgezinden' over politieke grenzen heen. Hierdoor bestaat onder deze generatie ook veel minder behoefte om een politieke keuze te maken voor de ene of de andere partij. Wordt die politieke keuze toch gemaakt, dan spelen vaak veel meer pragmatische motieven een rol. Deze generatiegenoten hebben elkaar nu in één kabinet gevonden en tot afgrijzen van de ideologen ter linker- en rechterzijde (Pronk en Bolkestein) zijn beginselen niet langer doorslaggevend in de besluitvorming, maar spelen andere minder grijpbare en stuurbare motieven vaker een rol. Veling: pragmaticus in de Schilderswijk Iemand die deze trends goed heeft waargenomen en daarop anticipeerde is voormalig ChristenUnievoorman Kars Veling (nu directeur van ProDemos, huis van democratie en rechtstaat). Na zijn min of meer gedwongen vertrek uit de politiek bleef hij zijn politieke doel nastreven, alleen niet langer in de politiek. Hij praktiseerde het verbinden door directeur te worden van een middelbare school in de Schilderswijk in Den Haag. Heel andere koek dan zijn vorig directeurschap van een gereformeerde scholengemeenschap in Zwolle. Net voor Pronk met zijn 'afscheid' kwam, pleitte Kars Veling in de Groen van Prinsterer lezing ervoor de ankers los te gooien. Hij wijst op de noodzaak voor Christelijke organisaties om verbinding te zoeken in de doelen en zich daarin niet te laten blokkeren door de beginselen, grondslagen of wat dies meer zij. Hij pleit voor het vervangen van een grondslagmodel door een perspectiefmodel. Hij maakt daarmee bewust ruimte voor de pragmatici, erop vertrouwend dat iets anders dan de beginselen de boel bij elkaar zal houden. De grote vraag blijft natuurlijk hoe deze ruimte zal worden ingevuld. Coöperatief denken In het tijdschrift Slow Management las ik pas een artikel over de wederopstanding van het coöperatief ondernemen. En hoewel dit feitelijk over het bedrijfsleven gaat, lijken dezelfde principes van toepassing op het politieke bedrijf van vandaag. Een politieke vereniging van gelijkgezinden wordt langzamerhand omgevormd tot een coöperatieve onderneming van individuen die hetzelfde doel nastreven. Het is duidelijk dat de binding daarbij een veel lossere vorm heeft. Gevolgen zijn onder meer een veel mobieler electoraat en een opkomst van de 'one-issue' partij. Maar is deze ontwikkeling gewenst? En staat het politieke bedrijf dat zo ontstaat nog wel in de dienst van het algemeen belang? Is Pronk een teleurgestelde oude man die niet begrijpt dat de wereld veranderd is? Of is Veling een slappeling die z'n rug niet recht durft te houden? Moet de ideoloog het van de pragmaticus winnen of omgekeerd? Of is er ook een middenweg? Van horizontale naar verticale verbinding De ideologische uitruil die plaats heeft in dit kabinet zorgt voor voldoende daadkracht, maar lijdt aan een afkalvend draagvlak. Het horizontale bruggen bouwen van de pragmatische leiders wordt niet breed ondersteund door de eigen achterban. Er moeten daarom denk ik ook andere bruggen worden gebouwd. Bruggen tussen de generatie van ideologen en die van vernieuwers, de ondernemers van vandaag die de oplossingen al lang niet meer van de politiek verwachten, maar gewoon zelf aan de slag zijn gegaan. In plaats van horizontale integratie in het politieke krachtenveld is er m.i. verticale integratie nodig, waarbij jongeren worden uitgedaagd verantwoordelijkheid te nemen en aan de inzichten en wijsheden van ouderen niet voorbij wordt gegaan. Wat echt ontwrichtend werkt is wanneer de pragmatici het onderling heel gezellig hebben, blij zijn dat de coryfeeën veilig achter de geraniums zitten en de jonge honden nog niet aan de beurt zijn. Het recept voor het ontstaan van een politieke elite die onvoldoende binding heeft met de samenleving. Uiteindelijk wordt er vaak afgerekend met politieke elites en meestal niet op een vreedzame manier. Voor pragmatici is het verleidelijk om voor de weg van de minste weerstand te kiezen en met gelijkgezinden in andere partijen op te trekken. Maar de weg van de meeste weerstand zou wel eens sterkere verbindingen op kunnen leveren.
0 Reacties
|
Archives
Februari 2022
Categories
Alles
|